Çeşme Bağlararası: Santorini Volkanı ve Tsunami Kalıntıları

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Çeşme Bağlararası: Tarihin Derinliklerine Yolculuk

Yaklaşık dört bin yıllık geçmişe sahip olan Çeşme’nin en eski yerleşim alanı Bağlararası, Batı Anadolu’nun Tunç Çağı’na ait önemli bir liman kenti olarak büyük bir tarihi öneme sahip. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın desteğiyle 2001 yılında başlatılan kazı çalışmaları, Ankara Üniversitesi Mustafa V. Koç Deniz Arkeolojisi Uygulama ve Araştırma Merkezi (ANKÜSAM) Müdürü Prof. Dr. Vasıf Şahoğlu tarafından 2019 yılına kadar sürdürülmüştür.

Tsunami Kalıntıları ve Arkeolojik Bulgular

Prof. Dr. Şahoğlu, 2009-2019 yılları arasında gerçekleştirilen kazılarda, tarih öncesi dönemlerde meydana gelen en büyük doğal afetlerden birinin izlerine ulaşıldığını vurguladı. Bağlararası’ndaki kazı çalışmalarında, volkanik kül tabakalarına 2012 yılında, tsunami kalıntılarına 2013 yılında ve tsunami kalıntıları arasındaki iskelete ise 2017 yılında ulaşılmıştır. Bu bulguların bilimsel analizlerinin tam 10 yıl sürdüğünü belirten Şahoğlu, sonuçların 2022 yılında Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi dergisinde yayımlandığını ifade etti.

Prof. Dr. Şahoğlu, Santorini Volkanı’nın yaklaşık 3 bin 500 yıl önceki patlamasının insanlık tarihi açısından büyük bir dönüm noktası olduğunu belirterek, “Santorini Volkanı, insanlık tarihinde meydana gelmiş ve izini belirli bir çizgi halinde takip edebildiğimiz belki de tek doğa olayı. Patlamanın yarattığı tahribat oldukça büyük çünkü bu felaket, Akdeniz havzasının en yoğun yerleşim bölgelerinden birinde gerçekleşti. Bu olay, Minos uygarlığının deniz hakimiyetinin en dorukta olduğu dönemde vuku buldu.” dedi.

Şahoğlu, kazılarda elde edilen volkanik kül tabakasının bilimsel açıdan son derece önemli olduğunu ifade ederek, “Santorini Volkanı patladığında gökyüzüne yükselen küller, Çeşme Bağlararası’ndaki kazı alanında bir çizgi halinde tespit edildi. Aynı kül tabakasına Mısır’daki bir kazıda da rastlanması, binlerce yıllık insanlık tarihinde aynı ana tanıklık edebileceğimiz tek işareti oluşturuyor.” diye ekledi.

Bağlararası’ndaki Tsunami Kalıntıları

Bağlararası’nda Santorini Volkanı’nın küllerine ve yarattığı tsunaminin kalıntılarına bir arada rastlandığını belirten Şahoğlu, “Bağlararası’ndaki tsunami kalıntısı, dünyada bugüne kadar Santorini Volkanı’nın yarattığı tsunamilerin arkeolojik bir kazı alanında bulunduğu ilk yer. Volkanik kül daha önce jeolojik sondajlarda bulunmuştu; ancak tsunami kalıntısı arkeolojik yerleşim yeri içinde ilk kez tespit edildi. Bu doğal afet sırasında Ege kıyılarındaki yerleşimlerde, binlerce kişinin hayatını kaybettiğini düşünmemiz gerekiyor.” şeklinde konuştu.

Çeşme Bağlararası’nın, Santorini Adası’ndan 227 kilometre uzaklıkta olmasına rağmen, tsunamilerin o dönemdeki yerleşimi tamamen yerle bir ettiğini ve burada bir daha iskan yapılmadığını vurgulayan Şahoğlu, “3 bin 500 yıl önceden bugüne kadar, bu büyük doğal afet sırasında hayatını kaybeden hiçbir insanın izi bulunamamıştı. İlk kez 2017 yılındaki Çeşme kazılarımızda tsunami kalıntıları arasında yaklaşık 17 yaşlarında bir erkeğe ait bir iskelet bulduk.” dedi.

Felaketi Anlatan Arkeolojik Park Projesi

Santorini Volkanı’nın hala aktif olduğunu hatırlatan Şahoğlu, “Günümüzde tsunami denilince çoğumuzun aklına Japonya veya Endonezya gibi bölgeler geliyor. Ancak tsunaminin en büyüğü ve tehlikelisi Ege’nin ortasında Santorini Adası’nda meydana gelmiştir.” dedi. Şahoğlu, bölgenin yaşanan büyük felaketi anlatan bir arkeolojik parka dönüştürülmesi amacıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı ile çalışmalar yürüttüklerini açıkladı.