Çocuklarda Alerjik Hastalıklar ve Alerji Testleri
Çocuklarda alerjik hastalıklar, ebeveynlerin sıkça karşılaştığı ve genellikle endişe yaratan sağlık sorunları arasında yer alıyor. Alerji testleri, bu hastalıkların tanısında önemli bir araçtır; ancak bu testlerin ne zaman ve hangi koşullarda yapılması gerektiği konusunda dikkatli olunması gerekmektedir. İstinye Üniversitesi öğretim üyesi ve Liv Hospital çocuk alerji ve immünoloji hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Mahir İğde, ebeveynlerin alerji testi için başvurmayı düşünmeleri gereken durumları şu şekilde sıralamaktadır:
- 1. Kronik Semptomlar: Çocuğunuzda uzun süredir devam eden burun akıntısı, burun tıkanıklığı, hapşırma, öksürük veya gözlerde kaşıntı gibi semptomlar mevcutsa, bu durum alerjik rinitin bir belirtisi olabilir. Özellikle kronik öksürük, gece artıyorsa, astım veya alerjik bronşit belirtisi olabileceği unutulmamalıdır.
- 2. Gıda Reaksiyonları: Çocuğunuz belirli gıdaları tükettikten sonra ciltte kızarıklık, kaşıntı, kusma, ishal veya nefes darlığı gibi belirtiler gösteriyorsa, gıda alerjisi ihtimali değerlendirilmelidir.
- 3. Cilt Problemleri: Egzama (atopik dermatit) gibi ciltte sürekli kaşıntı ve döküntüler alerji ile ilişkili olabilir. Ayrıca, kurdeşen (ürtiker) atakları veya anjiyoödem gibi ani cilt reaksiyonları da alerjik bir durumu işaret edebilir.
- 4. İlaç Reaksiyonları: Bir ilacın alınmasından sonra döküntü, şişlik veya nefes darlığı gibi reaksiyonlar geliştiyse, alerji testi yapılması gereklidir.
- 5. Böcek Sokmaları: Böcek sokmalarından sonra ciltte meydana gelen aşırı şişlik, kızarıklık veya sistemik reaksiyonlar (örneğin, nefes darlığı) varsa, böcek alerjisi açısından değerlendirme yapılmalıdır.
- 6. Ailede Alerji Öyküsü: Ailede güçlü bir alerji veya astım öyküsü mevcutsa, çocuğunuzda alerjik hastalık geliştirme riski daha yüksek olabilir. Bu durumda, erken tanı ve önlem için testler yapılabilir.
Alerji testlerinin genellikle uzman bir doktorun tavsiyesiyle yapıldığını belirten İğde, “Eğer çocuğunuzda yukarıdaki belirtiler varsa, bir çocuk alerji ve immünoloji uzmanına danışmanız son derece önemlidir. Uzman, çocuğunuzun hikayesini ve semptomlarını değerlendirerek doğru testin yapılmasını sağlayacaktır. Alerji testleri yalnızca doğru zamanda ve doğru şekilde uygulandığında faydalıdır. Gereksiz testler veya yanlış sonuçlar, gereksiz endişelere yol açabilir. Bu nedenle, çocuğunuzun sağlığı için alerji uzmanının yönlendirmesine öncelik vermeniz önemlidir.” dedi.
Prick Test ve Spesifik IgE Testinin Yaş Aralıkları
Alerji testlerinin, bireylerde alerjik rahatsızlıkların tanısında hayati bir rol oynadığını kaydeden İğde, “Alerjik reaksiyonların semptomları, yaşı ve tüm klinik özellikleri göz önünde bulundurularak, uygun testlerin hangi yaş grubunda kullanılacağına karar verilmesi kritik önem taşır. En sık uygulanan iki test, deri prick testi (cilt testi) ve spesifik IgE kan testidir.”
- Prick Testi: Bireylerin belirli alerjenlere karşı hassasiyetini belirlemek için kullanılan bir cilt testidir. Genellikle polen, ev tozu akarı, hayvan tüyleri, besin alerjenleri ve mantar sporları gibi yaygın alerjenlere yönelik yapılır. Prick testi, genellikle 2 yaş ve üzeri bireylerde uygulanabilir. Bu yaş sınırının nedeni, daha küçük çocuklarda (0-2 yaş) cilt reaktivitesinin düşük olması ve testin yalancı negatif sonuç verebilme ihtimalidir. Ancak, semptomları çok belirgin olan çocuklarda, uzman klinik bir değerlendirme ile daha erken yaşlarda da uygulanabilir. Prick testi, hızlı ve genellikle iyi tolere edilen bir testtir.
- Spesifik IgE Testi: Bireylerin kan dolaşımındaki alerjen spesifik immünoglobulin E (IgE) seviyelerini belirlemek için kullanılır. Bu test, alerji tanısında daha az invaziv bir yaklaşım sunar. Ancak kanda potifiliğin sağlıklı kişilerde de olabileceği unutulmamalıdır. Spesifik IgE testi, yaş sınırı olmaksızın her yaş grubu için uygundur. Yenidoğanlar dâhil tüm bireylerde kullanılabilir. Ancak, 6 ay altındaki bebeklerde toplam IgE seviyesi genellikle düşük olduğundan, bu test yalancı negatif sonuç verebilir. Bu nedenle klinik teşhislerle birlikte değerlendirilmelidir.
Prof. Dr. Mahir İğde, 0-2 yaş için spesifik IgE testinin tercih edilmesi gerektiğini, prick testinin gerekli durumlarda uzman gözetiminde yapılabileceğini; 2-5 yaş grubunda her iki testin de uygulanabileceğini, prick testinin genellikle daha fazla tercih edildiğini; 5 yaş ve üzeri için klinik semptomlara göre her iki testin de etkili bir şekilde kullanılabileceğini belirtti.
Yeniçağ