Hayatın Cehennemi: Acı, Empati ve İnsanlık

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Yaşanılan derin travmalar, büyük kayıplar, işkenceler, aşağılanmalar ve ötekileştirmeler; hepsi insan ruhunda kalıcı ve acı bir iz bırakır. Bu izler, ne bir rüya ne de bir masaldır. Belki de biz, bu dünyada birer seyirciyiz; kendi hikâyemizde figüran, başkalarının dramında ise bir izleyici olarak. Oysa bazen, hayat öyle bir perde açar ki gözlerimiz, gördüğümüz acıların ağırlığını taşıyamaz hâle gelir. İşte o an, şairin dizelerindeki gibi içimizden bir ses fısıldar: “Bu dünya cehennemin tam ortası değilse nedir?”

Acıyla beslenen duyarlı bir yaşam, insanın kalbine empati yapma yetisi verir. Ancak bazı acılar vardır ki onların derinliğine dokunmak bile bir lüks haline gelir. Bombalanan bir Filistin şehrinin enkazında kalan çocuğun sessiz çığlığı, savaşın ortasında savrulan bir annenin gözyaşı veya gün doğmadan bir hayatın söndüğüne şahit olmak; işte bunlar, empatiyi bile güçleştirir. Zira bazen acılar, dilimizin, kalbimizin ve hatta insanlığımızın sınırlarını aşar. Tam o anda, ölümün rahmine dönüşün ezgisini duyumsarız. Belleğin cam kırıkları, sessiz fakat içten bir çığlıktır.

Cehennem denince akla alevler gelir. Oysa gerçek cehennem; umudun karanlık bir kuyuya düşüp yankılanmadığı, insanın insana yabancılaştığı ve acının ortak bir dil hâline geldiği bu dünyadadır. Bize izletilen bu sahneler, Dante’nin “İlahi Komedya”daki cehennem tasvirlerinden bile daha yakıcıdır. Çünkü cehennem, bir “inanç” olmaktan çıkarak hayatın kendisine dönüşür. Bu yaşamı anlatabilmek için kelimeleri hançer gibi kullanan Rimbaud, derin metaforlar arar ve ısrarla yaşamın en tehlikeli alanlarında dolanır. Ancak o, şiddetin ve adaletsizliğin içinde bir uyanış bulur. Ama sonuç değişmez; hayat, insanların birbirine dokunamayan elleriyle örülü bir ağdır. Ve o ağın her düğümü, kırılmış bir hikâye taşır.

Peki, bu cehennemin ortasında ne yaparız? Kimi zaman bir yabancının gözlerinde anlam ararız, kimi zamansa kendimizi unutacak kadar başka hayatlara karışırız. Ama ne yaparsak yapalım, izlediğimiz acılar silinmez. Çünkü bu dünya, bize yalnızca mutluluğu değil, o mutluluğun kıyısında bekleyen gölgeleri de izletir. Belki de asıl mesele, bu cehennemin ortasında insan kalabilmektir. Bir şair gibi, acıya şiirle, sevgiyle ve inançla cevap verebilmektir. Empati yapamasak bile, en azından suskunluğumuzda insanlık arayışını sürdürmektir.

Çünkü bu dünyada, insanın kendini bir an bile olsa başka bir kalbin ritminde hissetmesi, cehennemi cennete çevirebilecek yegâne güce sahiptir. Bu hayat bize empati yapamayacağımız acılar izletiyor, evet. Ama unutmayalım ki biz, bu cehennemin tam ortasında şarkılar söyleyebilen varlıklarız. Cehennem ne kadar yakıcı olursa olsun, insan yüreği hâlâ bir ışık yakabiliyor. Ve o ışık, karanlığın en derin noktasında bile bir çıkış yolu olabilir mi?