İzmir Körfezi’ndeki Kirlilik Sorunu ve Sediment Yapısı

İzmir Körfezi, uzun yıllardır deniz suyuna karışan kirlilik nedeniyle ciddi bir çevresel sorunla karşı karşıya kalmıştır. Bu kirlilik, deniz tabanında birikerek sediment yapısının bozulmasına yol açmıştır. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ebru Yeşim Özkan, körfezin eski haline dönmesinin zaman alacağına dikkat çekiyor. Özkan, "Sedimentin taranması şart, ancak bu süreç doğru yönetilmezse ekosistemde ciddi zararlar ortaya çıkabilir" şeklinde uyarıda bulunuyor.

Prof. Dr. Özkan, İzmir Körfezi'nin sediment yapısı üzerine 2008 ve 2018 yılları arasında kapsamlı araştırmalar gerçekleştirmiştir. Bu araştırmalarda, sedimentin geçmişte doğal bir arıtma işlevi gördüğünü, fakat artan kirliliğin bu işlevi ortadan kaldırdığını belirtmektedir. "2008 yılında yaptığımız çalışmalarda sedimentin kum ve kil-silt karışımıyla doğal arıtma sistemi gibi çalıştığını gördük," diyen Özkan, "Ancak 2018 yılına gelindiğinde sedimentin kirli materyali deniz suyuna geri verdiğini tespit ettik" ifadelerini kullanmıştır.

Dış Kaynaklı Kirlilik ve Etkileri

İç körfeze gelen dış kaynaklı kirliliğin büyük bir tehlike yarattığını vurgulayan Özkan, "Atmosferik kaynaklı, tarımsal faaliyetlerden ya da sanayi atıklarından gelen çok fazla materyal var" şeklinde açıklamalarda bulunmaktadır. Özellikle evsel ve sanayi atıklarının körfeze akışının, sedimentin doğal arıtma görevini yapmasını engellediğini belirten Özkan, "Su kolonunu temizlersek, sedimentin üzerindeki aşırı yük birikmez ve arıtma görevini daha rahat yapar" ifadelerini kullanmıştır.

Sediment Yapısındaki Değişimler

Prof. Dr. Özkan, sediment yapısındaki hızlı değişimlerin normal olmadığını ve bu durumun kirliliğin boyutunu gösterdiğini belirtmektedir. "Normal bir denizel ortamda sediment kalınlığı 100 yılda yalnızca 1 santim değişir, ancak İzmir Körfezi’nde bu kalınlık sadece 10 yılda 2-3 santim artmış durumda," diyen Özkan, bu süreçte sedimentin doğal arıtma görevini yerine getiremediğini, bunun sonucunda deniz suyunda oksijensiz ortamlar oluştuğunu ve balık ölümlerine yol açtığını kaydetmiştir.

Sedimentin Temizlenmesi ve Gelecek Umutları

Sedimentin temizlenmesi gerektiğini vurgulayan Özkan, "Sedimentin eski haline dönmesi kısa sürede gerçekleşmeyecek" demektedir. Ancak, kirli materyalin su kolonundan uzaklaştırılması durumunda zamanla doğal süreçlerin devreye gireceğini ve körfezin dip yapısının yeniden sağlıklı hale geleceğini belirtmektedir. Bununla birlikte, "Bozuk sedimenti başka bir yere taşımak çözüm değil, çünkü bu durum başka bir bölgedeki ekosistemi bozabilir" uyarısında bulunmaktadır.

Planlamalar ve Çözüm Önerileri

Körfezdeki sediment taraması planlarıyla ilgili olarak, Özkan fizibilite çalışmalarının yapılmasının önemine değinmektedir. "Sedimenti sadece başka bir yere taşımak anlamsız olur," diyen Özkan, karada geniş alanlar oluşturarak sedimenti bertaraf etmenin ve temizlenerek farklı alanlarda kullanılmasının daha uygun olduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca, "Mevcut balçık kaldırıldığında, kil-silt boyutundaki sediment kendi içerisindeki kimyasal ve biyolojik süreçlerle su kolonuna sağlıklı besin ve organik madde verecektir" ifadelerini eklemektedir.

Kaynak: Timetürk