Kalp Krizleri ve COVID-19: Prof. Dr. Osman Müftlüoğlu’nun Önerileri
Kalp Krizleri ve COVID-19: Prof. Dr. Osman Müftlüoğlu'nun Değerlendirmeleri
İç hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Osman Müftlüoğlu, son 2-3 yıl içerisinde beklenenden fazla sayıda genç ve orta yaşlı bireyin kalp krizinden hayatını kaybettiğine dikkat çekti. Bu vakalarla ilgili olarak önemli bilgileri kamuoyuyla paylaştı. Müftlüoğlu, COVID-19 pandemisi ve aşılarının kalp krizleri üzerindeki etkilerini değerlendirirken, dikkat edilmesi gereken yedi temel bilgi sundu.
COVİD-19 ve Kalp Krizleri Üzerine Tartışmalar
Son kayıplarımızdan biri, benim de yakından tanıdığım ve sağlıklı yaşam tarzına sahip olduğuna inandığım 50'li yaşlarındaki meslektaşım Dr. İsmail Bozkurt oldu. Kendisine Allah'tan rahmet, ailesine sabır diliyorum. Ancak bilmeliyiz ki, genç ve orta yaşlı bireylerde kalp krizi artışı yalnızca Türkiye'ye özgü bir durum değil; dünya genelinde birçok ülkede de benzer sorunlar gözlemleniyor. Özellikle son 3-4 yılda gençlerdeki kalp krizindeki beklenmeyen artış, birçok insanın “kalbin gizli katili” olarak COVID-19 aşılarını düşünmesine yol açtı. Peki, bu düşünce doğru mu? Cevabım net ve bilimsel verilere dayalı: COVID-19 ile kalp krizleri arasında bir bağlantı mevcut, ancak bu bağlantı COVID-19 aşılarıyla değil, enfeksiyonun kendisiyle ilişkilidir. Daha açık bir ifadeyle, “COVID-19, kalp hastalıklarına ve kalp krizlerine neden olabiliyor; ancak COVID-19 aşıları bu süreçte koruyucu bir rol oynamaktadır.” Bu tatsız gelişmelerin ardında farklı birçok sebep bulunmaktadır.
Önemli Bilgiler
- COVID-19 Geçirenlerde Risk Artıyor: COVID-19 geçirenlerin kalp krizi geçirme riski beklenenden daha yüksektir. 2022'de 150 binden fazla COVID-19 hastası üzerinde yapılan bir araştırma, COVID-19 enfeksiyonundan kurtulanların hasta olduktan 1 yıl sonra bile kalp rahatsızlığı ve kalp krizi geçirme risklerinde belirgin bir artış olduğunu göstermektedir. Bu risk, hastalığı hafif geçirenler için de geçerlidir ve hastalığı atlattıktan sonraki 3-4 yıl boyunca devam etmektedir.
- COVID-19 Aşılarının Kalp Krizindeki Rolü: COVID-19 salgını sürecinde aşılamalar başladıktan sonra, bazı aşılanan bireylerde nadir de olsa “miyokardit” gibi kalp rahatsızlıkları gözlemlendi. Miyokardit, kalp kasının iltihaplanmasıdır. Ancak bu aşı yan etkisi son derece nadir görülmektedir; mRNA aşılarının 2. dozundan sonraki ilk iki hafta içerisinde ortaya çıkmakta ve görülme oranı 10 binde 0.26 ila 1.3 arasında değişmektedir. Üstelik, bu durum genellikle kendiliğinden ve hızlı bir şekilde düzelmektedir. Kısacası, COVID-19 aşısı nedeniyle kalp krizi geçirdiği kesinleşen bir vaka dahi bulunmamaktadır.
- Suçlu Aşı Değil, COVID-19'un Kendisi: Bilimsel veriler, COVID-19 enfeksiyonu geçirenlerin ilk 3-4 yıl içerisinde kalp krizine yakalanma olasılığının beklenenden daha fazla olduğunu göstermektedir. Diğer yandan, COVID-19 aşılarını düzenli olarak yaptıranların kalp krizi geçirme riskleri COVID-19 hastalığını geçirenlerden çok daha düşüktür. Aşı karşıtlarının iddiaları bilimsel verilerle desteklenmemektedir.
- Yanlış Anlayışlar: Kalp damar hastalıkları ve kalp krizlerinin sadece yaşlı bireyleri etkilediği düşüncesi yanlıştır. Bu yanlış bilgi, gençler ve orta yaşlılar için korunma konusunda gereksiz bir rahatlık yaratmaktadır. Bilinmelidir ki, kalp krizlerinin neredeyse yüzde 50'den fazlası 65 yaşından daha genç bireylerde görülmektedir. Üstelik, 40 yaşın altındaki bireylerde de bu oran oldukça yüksektir. Bu nedenle, “Ben gençim, kalbim sağlıklıdır” düşüncesi son derece yanıltıcıdır.
- 30-40'lı Yaşlar ve Kalp Sağlığı: Her bireyin 30'lu yaşlardan itibaren bir kalp krizi önleme planına ihtiyacı vardır. Bu planın ilk maddeleri şunlardır:
- Sigarayı bırakmak
- Kan basıncını dengelemek
- Fazla kiloları vermek
- Düzenli egzersiz yapmak
- Sağlıklı beslenmek
- Kaliteli uyku almak
- Stresten uzak durup huzura odaklanmak
- Ek Önlemler: Sadece yukarıdaki maddeler yeterli değildir. Ailede kalp hastalığı riski varsa, kalp krizi önleme planına şu ek maddeleri de eklemek önemlidir:
- İnsülin rakamını azaltmak
- İnsülin direncini doğru yönetmek
- Kan şekerini dikkatle izlemek
- Trigliseridi 100'ün altına indirmek
- LDL kolesterolünü baskılamak ve 100'ün altında tutmak
- HDL kolesterolünü takip etmek ve yükseltmeye çalışmak
- Apolipoprotein (B) rakamını 90'ın altına indirmek
- Lipoprotein (a) seviyesini öğrenmek; 30'u geçmişse dikkatli olmak
- Homosistein seviyesini takip etmek
- Metabolik Sağlık: Genetik miras ne kadar kötü olursa olsun, kalp damar hastalıklarının birçok türünden korunmak mümkündür. Bunun için “koruyucu kardiyoloji” kavramına dönmek ve kalbimizi korumak adına gerekli önlemleri almak oldukça önemlidir. Gerekirse ileri kardiyolojik araştırmalara başvurmak ve sadece fiziksel muayene ile yetinmemek de faydalı olacaktır.
Özet Bilgi: Kalp Damar Hastalıkları ve Önemi
Unutulmamalıdır ki, günümüzde toplam ölüm nedenlerinin başında kalp damar hastalıkları gelmektedir. Ölümlerin neredeyse yüzde 40'ı bu hastalıklardan (aritmiler, ani ölümler, kalp yetmezlikleri, koroner arter daralmaları vb.) kaynaklanmaktadır. Bu nedenle koruyucu kardiyoloji uygulamaları son derece önemlidir.
Kaynak: Hürriyet, Timetürk