Yelda Baskın ile ‘Yaftalı Tabut’ Oyunu Üzerine Röportaj

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Yeniçağ Röportaj: Seçil Kılıç

“Haldun Taner’in kaleme aldığı ‘Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım’ oyunumuz yeni prömiyerini gerçekleştirdi. Bu eser, ‘Yaftalı Tabut’ gibi büyük bir ilgiyle karşılandı. Ayrıca, Fosforlu Cevriye müzikalimizin Nisan ayı biletleri de tükenmiş durumda.”

“Tabuta kadar yaftalana yaftalana yaşıyoruz. Ancak ‘Yaftalı Tabut’ta seyirciyi bekleyen asla hüzünlü bir hikâye değil. Aksine, tüm kadınlara ilham veren ve güç veren coşku dolu, mücadeleci bir varoluş hikâyesi sunuyor.”

“Tiyatroda kariyer yapmak isteyen gençler, öncelikle kendilerine inansınlar ve çok çalışsınlar. Bu iş eğlenceli görünür. Oyun oynuyorlar, ne güzel! Evet, gerçekten çok güzel. Fakat tiyatro, ciddiyet, disiplin ve emek ister.”

İstanbul Şehir Tiyatroları’nın sahnelediği oyunlara İstanbullu izleyicinin ilgisi oldukça büyük. Biletler, internette satışa sunuldukları anda tükeniyor. Bu durum, Şehir Tiyatroları’nın bilet fiyatlarının ekonomik olması ve kaliteli oyunlar sahnelemesinin de etkisiyle gerçekleşiyor. Şehir Tiyatroları’nda beğeniyle izlenen ‘Yaftalı Tabut’, ‘Fosforlu Cevriye’ ve Haldun Taner’in ‘Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım’ adlı eserlerin yönetmeni Yelda Baskın, özellikle gençler ve kadınların tiyatroya olan ilgisinin oldukça yüksek olduğunu vurguluyor. Baskın ile ekibi, yazarı ve ilham veren kahramanı kadın olan ‘Yaftalı Tabut’ oyunu hakkında, tiyatro ve Şehir Tiyatroları’nın başarısını konuştuk.

Yelda Hanım, öncelikle oyununuz ‘Yaftalı Tabut’u kısaca tanıtır mısınız?

Şehir Tiyatroları’nda sahneye koyduğum ‘Yaftalı Tabut’, bu yıl dördüncü sezonunda büyük bir ilgiyle izlenmeye devam ediyor. Oyun, Türkiye’nin ilk kadın tiyatro oyun yazarı, Marksist, öykü yazarı, aktivist ve çevirmen olan Fatma Nudiye Yalçı’nın yaşamı üzerine, aynı zamanda yakın dönem sosyalist harekete de odaklanan bir eser. Bu oyun, bizi kendi yakın geçmişimizle yüzleşmeye çağırıyor.

Kasvetli bir adı var oyunun… Nasıl bir oyun ‘Yaftalı Tabut’?

Evet, “yafta” ve “tabut” kelimeleri yan yana geldiğinde biraz karamsar bir etki yaratıyor. Tabuta kadar yaftalana yaftalana yaşıyoruz. Fakat ‘Yaftalı Tabut’ adı ile yazar Bilgesu Erenus, yaşamı boyunca kadına biçilen yaftaları ironik bir dille anlatıyor. Bakış açımızı ters yüz ediyor. Nudiye Hanım’ın Sofya’da yalnızca vefat etmesi ve yaşamı boyunca uğradığı haksızlıklar düşündürücü. Ancak bu, asla hüzünlü bir hikâye değil; aksine, tüm kadınlara ilham veren coşku dolu bir mücadele hikâyesi sunuyoruz. Ayrıca, ben oyunu nostaljik bir filtreyle estetize etmek istemedim. Çünkü amacım Fatma Nudiye Yalçı’yı anmak değil; “İyi ki doğdun Nudiye!” diye haykırabilmek. ‘Yaftalı Tabut’, bir anma oyunu değil, bir kutlama oyunu.

Fatma Nudiye Yalçı, Osmanlı döneminde yetişmiş entelektüel bir Türk kadını. Siyasi bir karakter de… Döneminin çok ötesinde ve ilham verici bir kadın değil mi?

Nudiye Yalçı, kendi gibi döneminin aydınları ve yazarlarıyla birlikte Resimli Ay Dergisi’nde yazılar kaleme alıyor. Sabahattin Ali, Nazım Hikmet, Nazif Tepedelenli, Suat Derviş gibi isimlerle aynı çevrede bulunuyorlar. Donanma Davası’nda da birlikteler…

Gerçekten de döneminin çok ötesinde bir kadın Fatma Nudiye Yalçı. Onunla benzer yaşlarda olan çok üretken Suat Derviş gibi. Bu kadınların hikâyesi, 2025 yılında bu topraklarda yaşayan kadınlara güç veriyor. Geçmişte sükût suikastına uğramış olan bu özgür devrimci kadınlar, oyunlarla ve ürettikleriyle yeniden aramızdalar…

Oyunun yazarıyla oyun ve karakter hakkında sohbet etme şansınız oldu mu?

Oyunu prova etmeye başlamadan önce Bilgesu Erenus’u evinde ziyaret ettik. Kendisine, oyun metninde bazı değişiklikler yapmak istediğimi ilettim ve izninin olup olmadığını sordum. O da, oyunun, yani Fatma Nudiye’nin hikâyesinin seyircide coşkuyla karşılık bulmasını istediğini ifade etti ve bunu çalışırken hiç unutmadım. Gerçekten çok güzel ve özel bir gündü.

Kadınların tiyatrodaki gelişimini nasıl buluyorsunuz?

Tiyatrolarda kadınlar yönetiyor, yazıyor, oynuyor ve tasarlıyor. Ancak bu, büyük bir mücadeleyle gerçekleşiyor. Çünkü var olabilmek için erkeklere göre daha fazla bir çaba harcamaları gerekiyor. Ancak kadınlar asla yılmıyor. Üretmeye devam ediyorlar.

Daha fazla kadın oyuncu ve yazar yetiştirmek için neler gerekli sizce?

Özellikle kamu kurumlarının bu konuda bilinçli bir bakışla pozitif ayrımcılık yapmaları büyük önem taşıyor. Kadın yazar ve yönetmen yetişmesi için, onlara oyun yapabilecekleri alanların açılması gerekiyor. Bu ihtiyaç, çok önemlidir. Bize anlatılan eril masalların, hikâyelerin ve bakış açısının değişme vakti geldi. Dünyayı biraz da kadınların gözünden görelim ve dinleyelim.

Bu oyunda tüm kadro kadınlardan oluşuyor galiba… Bu da oyunu özel bir yere koyuyor… Tamamen “kadın ürünü”…

Evet, oyunun dramaturgisi Gökhan Aktemur ve ışık tasarımcımız ile teknik ekip dışındaki tüm kadro kadınlardan oluşuyor. Fatma Nudiye Yalçı’yı Bensu Orhunöz, Ceren Hacımuratoğlu, Lale Kabul, Nazan Yatgın, Selin Türkmen, Şenay Bağ ve Mana Alkoy canlandırıyor. Oyundaki kadınlar, yalnızca Fatma Nudiye Yalçı’yı değil, Nâzım Hikmet, Hikmet Kıvılcımlı gibi erkek karakterlere de hayat veriyor. Koreografımız Senem Oluz. Dekor ve kostüm tasarımı ise Nihal Kaplangı’ya ait.

Bu yıl 3. kez düzenlenen Uluslararası Kadın Yazarlar Festivali’nde bu oyunla yer almak sizin için nasıl bir histi?

Taksim’de, AKM’de seyirciyle buluşmak açısından festivalde olmak gerçekten harikaydı. Seyirciyle her şartta ve her mekânda buluşmak, arzu ettiğimiz en önemli şey. Festivale emeği geçen herkesin katkısı çok kıymetli…

Tiyatro düşleyen gençlere öneriniz nedir?

Tiyatroda kariyer yapmak isteyen gençler, öncelikle kendilerine inansınlar ve çok çalışsınlar. Tiyatro, eğlenceli görünse de ciddi bir iştir. Disiplin, özveri ve emek ister.

Şehir Tiyatrolarında oyunlar kapış kapış gidiyor, bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Evet, Şehir’de seyircilerimizin çoğunluğunu gençler ve kadınlar oluşturuyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, varlık nedenini başarıyla yerine getiren kurumlardan biri. Özellikle günümüzde kötü ekonomik koşullarla mücadele eden İstanbul seyircisine, içeriği güçlü ve yaratıcı oyunlar sunabiliyor olmaları çok değerli bir kültürel hizmet…

Bundan sonraki oyununuz belli mi?

Hayır, şu an için kesin bir proje yok. Ancak, Haldun Taner’in yazdığı ‘Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım’ oyunum yeni prömiyer yaptı ve ‘Yaftalı Tabut’ gibi o da büyük beğeni topladı. Fosforlu Cevriye müzikalimiz için ise Nisan ayı biletlerimiz tükendi.”

YAFTALI TABUT OYUNU HAKKINDA:

İ.B.B. Şehir Tiyatroları’nın sevilen oyunu “Yaftalı Tabut”, Türkiye’nin ilk kadın oyun yazarı, kuramcı, aktivist ve sosyal yaşamın her alanında öncü olan Fatma Nudiye Yalçı’nın hikâyesini anlatıyor. Türk Tiyatrosu’nun önemli yazarlarından Bilgesu Erenus’un kaleme aldığı bu oyunda, ilk Türk oyun yazarı olan Yalçı’nın 1920’lerde başlayan mücadelesine yer veriliyor. Bu yıl dördüncü sezonunda olan ve Yelda Baskın’ın yönettiği oyunda Bensu Orhunöz, Ceren Hacımuratoğlu, Lale Kabul, Nazan Yatgın Palabıyık, Selin Türkmen, Şenay Bağ ve Mana Alkoy rol alıyor. Yıl boyunca Şehir Tiyatroları’nın programında yer alacak olan oyun, 9-10-11-12 Nisan tarihlerinde Üsküdar Musahipzade Celal Sahnesi’nde sahnelenecek.

Yeniçağ