Page 11 - Evos Angels Mayıs 2022

Stres sözcüğü, Latince “estrictia”dan gelmektedir. Selye (1956), stres konusuyla ilgilenen öncü

bilim adamlarındandır ve stresi, “vücuda yüklenilen herhangi bir özel olamayan isteme karşı,

vücudun tepkisi” olarak tanımlamaktadır (Johnstone, 1989: 4). Cüceloğlu’na göre, stres, “bi-

reyin fizik ve sosyal çevredeki uyumsuz koşullar nedeniyle, bedensel ve psikolojik sınırlarının

ötesinde harcadığı gayrettir” (Cüceloğlu, 1994: 321). Selye, stresi, bireyi etkileyen çevresel

uyarıcı olarak görmüştür. 1950 yılında yaptığı bir çalışmadan sonra stres terimini, organiz-

manın içindeki çevreye karşı aldığı bir durum olarak tanımlamıştır. Bu yaklaşımın sonunda

Selye, stres ve stresör kavramlarını ön plana çıkarmış, bireyde bir dizi tepki yaratan çevresel

uyarıcıyı stresör, bireyin bu tür uyarıcılara karşı gösterdiği tepkiye de stres demiştir. Sonuç

olarak Selye, stresi “bireyin çeşitli çevresel stresörlere karşı gösterdiği genel bir tepki” olarak

tanımlamıştır (Erdoğan, 1999). Selye, stresi, canlının içsel dengesinin o canlının içsel veya dış-

sal çevresi, ortamı tarafından zorlandığı bir durum olarak tanımlamıştır. Selye’ye göre stres,

herhangi bir anda vücutta devam eden tüm farklı uyumların toplamıdır. Organların çalışma-

sı, kasların gerilmesi ve gevşemesi, salgılar vb. Stres, yaşam sonucu ortaya çıkan normal ve

gerekli bir süreçtir (Dyce, 1973).

Stres, bireyler üzerinde etki yapan ve onların davranışlarını, başka insanlarla ilişkilerini et-

kileyen bir kavramdır. Stres, durup dururken ya da kendiliğinden oluşan bir durum değildir.

Stresin oluşması için insanın içinde bulunduğu ya da hayatını sürdürdüğü ortam ve çevrede

meydana gelen değişimlerin insanı etkilemesi gerekir. Ortamdaki değişmelerden her birey

etkilenir ancak, bazı bireyler bu değişmelerden daha çok veya daha yavaş etkilenmekte-

dirler. Stresi, insanın yaşadığı ortamda meydana gelen bir değişimin veya insanın ortamı

değiştirmesinin onun üzerinde etkiler bırakması ile ilgilidir. Etki altında kalan insanın kişilik

özelliklerinin, bu etkilerin tesiri altında kalma derecesini etkilemesidir. Stresin oluşması için

ortamdan etkilenen bireyin vücudundaki özel biyo-kimyasal değişmelerin oluşmasıyla bire-

yin vücut sisteminin harekete geçmesi gereklidir (Pehlivan, 1995).