Page 14 - Evos Angels Mayıs 2022

STRES ÇEŞİTLERİ

Akut Stres

En yaygın görülen tür olan akut stres, sınav, önemli bir belgenin kaybolması, trafik kazası gibi

güncel olarak yaşanan olayların ve baskıların sebep olduğu strestir. Küçük dozlarda yaşandı-

ğında heyecan verici ve başarıyı destekleyici oluyorken, miktarı arttığında insanı tüketen ve

zarar veren bir hale bürünebilir. Kısa sürelidir.

Episodik Akut Stres

Bazı insanlar akut stres durumunu sürekli yaşarlar. Bu kişiler sürekli stresli ve telaşlıdırlar.

İşlerini yetiştiremezler ama çok fazla sorumluluk yüklenerek kendilerini daha da baskı içine

sokarlar. Çok fazla terslik yaşarlar. Öfkeli, endişeli, kaba ve ters olmaya meyillidirler. Ve bu

yüzden de diğer insanlarla ilişkileri sürekli kötüleşir. Kalp hastalıklarına meyillidirler.

Kronik Stres

Kronik stres aile sorunları, yoksulluk, etnik sorunlar ya da iş hayatındaki mutsuzluklar gibi çö-

zülemeyen ya da çözümü zor kalıcı sorunlar sebebiyle ortaya çıkan stres türüdür. Son derece

yıpratıcıdır ve kişiye eziyet veren bir süreç yaşatır. Bazı kronik stresler, çocukluk döneminde

yaşanan bir travma ya da zihinden atılamayan ve kişiliği derinden etkileyen bazı deneyim-

lerden kaynaklanabilir. Bunun sonucunda kişinin dünya görüşü olumsuz etkilenir ve sürekli bir

tehdit algısı yaşar. Bu durum çok büyük bir stres yaratır. Tedavisinde mutlaka profesyonel yar-

dım almak gerekebilir. Kronik stresin en tehlikeli tarafı kişilerin bu duruma alışmasıdır. Bunun

sonucunda bu problem göz ardı edilir ve eğer tedavi edilmezse kişilerde intihar, kalp krizi,

felç hatta bazen kanser gibi ciddi sorunlara sebep olabilir.

Stres Yönetimi

Stresle başa çıkmak ve yaşam kalitesini artırmak amacıyla, durumu ya da duruma verilen

tepkileri değiştirmeye stres yönetimi denir.

Bireysel olarak kullanılan bazı stratejiler, stresle başa çıkmada çok gerekli ve önemli bir yer

tutmaktadır. Bu stratejilerin ortak yönü, hemen hemen tümünün kişisel alışkanlıklar ile fiziksel,

psikolojik ve davranışsal yapıların kontrol altına alınmasını öngörmeleridir. Böylece bedende

başlayan ve zararlı olan stres tepkisi karşı önlemler alınarak etkisiz kılınmaya çalışılmaktadır.

Bireysel olarak stresle başa çıkmada, bedensel hareketler (egzersiz), solunum egzersizi, me-

ditasyon, gevşeme (relaxation), beslenme ve diyet, toplumsal destek alma, sosyal, kültürel

ve sportif etkinliklere katılma, masaj, dua ve ibadet, zaman yönetimi gibi teknikler yararlı

olabilir. Erdoğan (1999) ise, stresle başa çıkmada bireysel stratejiler olarak, etkili bir zaman

yönetimi, rahatlama uygulamalarını, olumlu hayal kurmayı, egzersiz ve beden hareketlerini,

davranışsal açıdan kişinin kendini kontrol etmesini, iletişim kurmayı, meditasyon, gıda kont-

rolü ve masajı, bireyin kendine özgü bir hobi edinmesini ve dışa dönüklüğü önermektedir.